Patrijs terug in Brummen
Het LNB-project is een vervolg op het LNB-Landschapsgesprek 2018 waarin de achteruitgang van de biodiversiteit in het landelijk gebied centraal stond. In minder dan 2 jaar tijd is de werkgroep gegroeid tot 40 deelnemers, waarvan een 30-tal een stukje grond speciaal voor de Patrijs hebben ingericht. Het verdwijnen van de patrijs raakt mensen en door samenwerking kan je er iets aan doen. Door het de patrijs naar de zin te maken, draag je bij aan een breed herstel van de biodiversiteit: veel andere soorten liften mee. Terugkeer van de patrijs is daarmee het keurmerk voor een vitaal boerenland.
Hoe ziet het ideale landschap voor de patrijs eruit?
Patrijzen voelen zich thuis in een agrarisch landschap met veel variatie. Een landschap met akkers en graslandpercelen afgewisseld met houtwallen, ruigte, en overhoekjes. Belangrijk is dat er het hele jaar door voldoende te eten is en dat de vogels zich kunnen verschuilen.
Voldoende voedsel voor jong en oud
De volwassen dieren eten plantaardig voedsel zoals gras, graan, klavers en zaden. De kuikens hebben in de groei een insectenrijk dieet nodig. Als er te weinig insecten zijn gaan veel kuikens dood. Om de kuikens door de eerste weken heen te helpen, worden bloemrijke stroken aangelegd, waarin uiteraard geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Het kunnen ingezaaide stroken met akkerkruiden zijn, bloemrijk grasland, bloemrijke dijken en bermen.
Plekken waar je je kan verstoppen
Patrijzen kunnen zich ongelofelijk goed verstoppen. Maar ze hebben daarvoor wel een afwisselend landschap nodig met voldoende houtwallen, struweel en ruigte. Ze verstoppen zich ook uitstekend in ‘oud grasland’, waar in de loop van de tijd graspollen en kleine hoogteverschillen zijn ontstaan. Op een pas ingezaaid ‘biljartlaken’ lukt dat niet. Patrijzen komen ook graag op het erf of in een landelijke tuin, als er maar struiken en overhoekjes aanwezig zijn.
Verspreiding van de Patrijs in de gemeente Brummen
Het landschap in Brummen werd van oudsher gekenmerkt door kleinschalige gemengde bedrijven met kenmerkende landschapselementen zoals hagen, houtwallen, boomsingels en resthoekjes. In combinatie met landgoederen en onontgonnen terreinen leverde dat ruime voedsel- en schuilmogelijkheden op voor de patrijs. Resultaat veel patrijzen.
De ontwikkeling van de landbouw na de 2e wereldoorlog en de gevolgen voor de kleinschaligheid van het landschap zijn bekend. De gevolgen worden ook weerspiegeld in de dramatische teruggang van de patrijsstand. Tot in de ’80-er jaren van de vorige eeuw was het nog gewoon om patrijzen te zien rond de Empese- en Tondense Heide, de Tondense Enk, op Voorstonden, de Hooge Enk en in Cortenoever. Anno 2020 maak je vooral in Cortenoever kans om patrijzen te zien. Maar dat gaan we veranderen!
De eerste successen al zichtbaar?
Voorzichtig optimisme
Begin juni 2020 zijn op een ochtend tegelijkertijd 4 patrijzen in het gebied tussen de waterzuivering en de nieuwe dijk gehoord. Dat wijst op vier territoria. Dan zijn er ook nog waarnemingen bij de weg naar het ganzenei. Dat wijst op 5 territoria in Cortenoever. Een zesde territorium was in de Elzenbos (Brummen), waar een nest met eieren werd gevonden. Verder zijn er in 2020 waarnemingen bij de Hommelsestraat (Empe), Pannenkoekenhuis de Reuvershoeve, de uiterwaarden bij Leuvenheim en in de Soerense Broek (de laatste twee onbevestigd).
Waarnemingen patrijs in 2020 (bron Stichting Landschapsbeheer Gelderland).
Patrijs terug in Brummen
Het LNB-project is een vervolg op het LNB-Landschapsgesprek 2018 waarin de achteruitgang van de biodiversiteit in het landelijk gebied centraal stond. In minder dan 2 jaar tijd is de werkgroep gegroeid tot 40 deelnemers, waarvan een 30-tal een stukje grond speciaal voor de Patrijs hebben ingericht. Het verdwijnen van de patrijs raakt mensen en door samenwerking kan je er iets aan doen. Door het de patrijs naar de zin te maken, draag je bij aan een breed herstel van de biodiversiteit: veel andere soorten liften mee. Terugkeer van de patrijs is daarmee het keurmerk voor een vitaal boerenland.
Hoe ziet het ideale landschap voor de patrijs eruit?
Patrijzen voelen zich thuis in een agrarisch landschap met veel variatie. Een landschap met akkers en graslandpercelen afgewisseld met houtwallen, ruigte, en overhoekjes. Belangrijk is dat er het hele jaar door voldoende te eten is en dat de vogels zich kunnen verschuilen.
Voldoende voedsel voor jong en oud
De volwassen dieren eten plantaardig voedsel zoals gras, graan, klavers en zaden. De kuikens hebben in de groei een insectenrijk dieet nodig. Als er te weinig insecten zijn gaan veel kuikens dood. Om de kuikens door de eerste weken heen te helpen, worden bloemrijke stroken aangelegd, waarin uiteraard geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Het kunnen ingezaaide stroken met akkerkruiden zijn, bloemrijk grasland, bloemrijke dijken en bermen.
Plekken waar je je kan verstoppen
Patrijzen kunnen zich ongelofelijk goed verstoppen. Maar ze hebben daarvoor wel een afwisselend landschap nodig met voldoende houtwallen, struweel en ruigte. Ze verstoppen zich ook uitstekend in ‘oud grasland’, waar in de loop van de tijd graspollen en kleine hoogteverschillen zijn ontstaan. Op een pas ingezaaid ‘biljartlaken’ lukt dat niet. Patrijzen komen ook graag op het erf of in een landelijke tuin, als er maar struiken en overhoekjes aanwezig zijn.
Verspreiding van de Patrijs in de gemeente Brummen
Het landschap in Brummen werd van oudsher gekenmerkt door kleinschalige gemengde bedrijven met kenmerkende landschapselementen zoals hagen, houtwallen, boomsingels en resthoekjes. In combinatie met landgoederen en onontgonnen terreinen leverde dat ruime voedsel- en schuilmogelijkheden op voor de patrijs. Resultaat veel patrijzen.
De ontwikkeling van de landbouw na de 2e wereldoorlog en de gevolgen voor de kleinschaligheid van het landschap zijn bekend. De gevolgen worden ook weerspiegeld in de dramatische teruggang van de patrijsstand. Tot in de ’80-er jaren van de vorige eeuw was het nog gewoon om patrijzen te zien rond de Empese- en Tondense Heide, de Tondense Enk, op Voorstonden, de Hooge Enk en in Cortenoever. Anno 2020 maak je vooral in Cortenoever kans om patrijzen te zien. Maar dat gaan we veranderen!
De eerste successen al zichtbaar?
Voorzichtig optimisme
Begin juni 2020 zijn op een ochtend tegelijkertijd 4 patrijzen in het gebied tussen de waterzuivering en de nieuwe dijk gehoord. Dat wijst op vier territoria. Dan zijn er ook nog waarnemingen bij de weg naar het ganzenei. Dat wijst op 5 territoria in Cortenoever. Een zesde territorium was in de Elzenbos (Brummen), waar een nest met eieren werd gevonden. Verder zijn er in 2020 waarnemingen bij de Hommelsestraat (Empe), Pannenkoekenhuis de Reuvershoeve, de uiterwaarden bij Leuvenheim en in de Soerense Broek (de laatste twee onbevestigd).
Waarnemingen patrijs in 2020 (bron Stichting Landschapsbeheer Gelderland).
Waarnemingen patrijs in 2020 (bron Stichting Landschapsbeheer Gelderland).
